Tur hende ta deskonfiá di otro

E diskushon tokante refineria ta sigui lanta kabes di esnan ku ta pro i kontra seramentu. Di e forma aki tur dos kampo no ta basilá, pa den nan bentaha, duna informashon di nan propio posishon na un manera selektivo i òf pa brua .

E interesnan ta grandi tambe, pues motibu sufisiente pa tene e diskushon nashonal aki públiko, basá riba transparensia máksimo i basá riba echo. Pa nos Parlamentu tin un ròl krusial den esaki komo protektor di interes general di pueblo. Segun nos tin hopi pregunta kritiko ku por puntra (ku mester a hasi kaba) den e situashon aktual. Lamentablemente ta parse ku Parlamentu na un manera mansu ta sigui gobièrnu den e trayekto kompleho manera esaki. Un trayekto kaminda nos ta reakshoná manera ta un maribomba a pika nos ora ta mustra manera tin peliger ku e personal di Isla ta pèrdè trabou, pero no ta duna oido na e dudanan ku ta sigui krese i e inseguridat serka sobrá di komunidat.

Awor ku Tweede Kamer ku énfasis ta mete ku e tema aki nos ta kere ku a yega tempu pa nos stipulá algun punto kritiko i yuda alimentá Parlamentarionan (aki i na Ulanda) ku preguntanan ku segun masha tempu mester a hasi.

E siman ku pasa nos Promé Minister Ben Whiteman tabata hopi okupá ku e tópiko aki. Tabatin reunionnan urgente di Konseho di Minister (RvM), konferensha di prensa ad hoc, palabranan insultante den direkshon di prensa ku segun e ta impuru formulá, i atakenan konfundí riba tur loke ta den kaminda ku por menasá modernisashon di e rafinaderia. Manera e aparente midimentu èkstra di aire ku Ministerio di Defensa ke hasi grátis pa nos tur (prinsipalmente pa su personal) den Julianadorp. Tokante e midimentu aki ya tabatin e korespondensianan nesesario, pero apesar di  esaki ta hasi manera e ta un sorpresa i a sugerí ku Defensa a hasi un eror.

Nos ta strukturá asin’aki tambe nos pensamentunan konforme e ekspreshonnan di Primié e siman ku  a kaba den korantnan i despues den un entrevista na radio Paradise FM ku por skucha via Paradise FM.

Na promé lugá e orígen di e krítika riba e direkshon aktual. Tin dos inkumbiniensia, di diferente grupo di siudadano, i no ta  duna atenshon na ningun di dos òf ta eliminá esakinan, pues e inkietut ta keda.

1. Polushon di aire no ta akseptabel, i warda 4 aña ta tambe inaseptabel. Komo kontesta riba e pregunta si miéntras tantu por hasi algu kontra e polushon, Primié ta bisa “Nos ta sigui midi”.
2. Por konkluí ku modernisashon di refineria ta e úniko paso prudente i sosial ekonómiko mas bentahoso pa nos pais? Hopi ta duda esaki. Organisashonnan manera GreenTown ta pinta un futuro ku tambe ta mustra atraktivo, i gobièrnu no ta splika dikon e no ta sigui investigá e posibilidat aki – maske ta pa un plan B.

E úniko desishon gubernamental ku (ku asina leu ta konosí) tin di e materia aki ta data 2013 kaminda a instalá un tim multidisiplinario (MDPT), ku a haña dos enkargo:

1. Analisá e posibilidatnan pa modernisashon I
2. buska senarionan alternativa pa e tereno. E último aki  apénas a tuma lugá.

Pues loke si mester hasi ta kolekshoná tur komunikado, pasombra MDPT i Minister Presidente aparentemente no ta haña nesesario pa duna pueblo informashon den e aktividatnan (i gastunan), kòrda duna kuenta i rason.

Den AMIGOE di 4 di febrüari por mira Primié riba promé página ku e titulo: “no ta prolongá e kontrakt outomátikamente, pero Isla di tur manera ta keda habrí”. Aki tambe por kologá un ‘label’ di notisianan tendensioso. Minister Presidente no ta pasa su outoridat ku esaki? Aki nos rasonamentu:

1. Pa un menshon pisá manera esaki di tur manera mester ta basá riba un desishon di gobièrnu, kargá pa henter Konseho di Minister (anke e ta kargá pa un mayoria di miembro, pero tur minister mester por duna nan opinion i haña oportunidat pa partisipá na deliberashonnan).
2. A tuma tal desishon gubernamental? I, si ta asina, riba kua fecha a tuma e desishon aki? I ki dia a publiká e desishon i via kua media a partisipá esaki?
3. A entregá e desishon gubernamental aki na Parlamento pa aprobashon?
4. E MDPT ku a instalá basá riba e Desishon Gubernamental, ta un komishon ku ta konsehá gobièrnu, sin ningun outoridat pa tuma desishon outónomo. Pió ainda: dor ku MDPT no tin un personalidat hurídiko, e no por partisipá na transakshonnan legal. Pues MDPT no por tuma “desishon”, ku Isla “di tur manera” por keda habrí despues di 2019. Gustosamente aklarashon di parti di gobièrnu, spesialmente Primié, kaminda e ta basa su informashon ku firmesa i fuera di konteksto na prensa.

Ademas nos ke hasi algun pregunta tokante algun ekspreshon ku Minister Presidente a hasi den e entrevista ku Paradise FM. (Atenshon e ta ripití loke MDPT masha tempu a bisa). Nos ta parafrasiá:

Whiteman: Denter di poko ta bini un destaho públiko pa traha un planta LNG, ora traha esaki ta redusí kontaminashon ku 80%. 16 partido a reakshoná kaba riba nos intenshon pa publiká e destaho aki.

PdK: Den un informashon previo a bisa ku konstruí un planta LNG ta kosta 600 mion florin. Ken ta paga esaki? Serka un proyekto grandi asina ta lógiko ku diferente partido ke partisipá na ehekushon di algun partinan di e proyekto. Pero kuantu di nan ta dispuesto pa imbertí 600 mion florin den Kòrsou. I kiko nos tin ku duna bèk a kambio? Kon e invershonista ta logra saka su invershon bèk? Ora e konstrukshon ta kla, kiko Kòrsou tin na esaki, banda di ménos polushon di aire?

.

Whiteman: Konstrukshon di e planta LNG ta resultá den un ‘eksploshon di kupo di trabou’.

PdK: Kon ta pará ku e regulashonnan di seguridat rondó di un planta LNG? Tin peliger di eksploshon pa kasnan riba algun kilometer di distansha? I e kuponan di trabou: kuantu presis? Riba kua nivel di enseñansa? Pa kuantu aña? I kuantu lo ta trahadónan lokal? I den kaso ku skohe senarionan alternativo (manera desmantelashon di refineria) no ta krea un ‘eksploshon’ di kupo di trabou pa hopi aña?

.

Paradise FM: Kiko ta bo plan pa den e periodo entre aworakí i ora e planta LNG habri pa redusí polushon di aire?

Whiteman: Nos ta bai hasi loke nos ta hasiendo for di 2009 huntu ku GGD Amsterdam: Nos ta sigui midi.

PdK: Esaki naturalmente no ta un kontesta. Kon por bende esaki ku e hendenan ku ta biba bou di huma? Dikon no ta papia di kima kombustibel limpi manera gasoil? Tokante pone un aparato pa midi na tur chimenea? Di remplasá e filternan di aire defekto den chimenea?  Etc.

.

Paradise FM: Na 2012 ta e rapòrt Ecorys rapport a konsehá e maneho di dos alternativa. Despues a bini e desishon gubernamental kaminda a formalisá e proposishon aki ku instalashon den forma di e MDPT.

Whiteman: For di e tempu ei diferente eksperto a kritiká e rapòrt di Ecorys pues nos ta sigui ku un maneho so, esta modernisashon di e refineria.

PdK: Ken a tuma desishon formal pa revoká un parti di e desishon di e Desishon Gubernamental di 2013 (number 13/2899)? Unda esaki ta stipulá, aklará òf publiká? Konseho di Minister i Staten tin un posishon den esaki? Si ta si for di ki dia?

Segun nos stratégikamente e eskoho aki ta unu peligroso: nos ta bira dependiente di un partido so, esta unu ku ta dispuesto pa finansiá e modernisashon kompletu ($3 miar) (a kambio di kiko?). Sin plan B bo ta pará suak den e negosiashon. I si plan A faya, ta konfrontá nos “netamente” ku un senario grave loke sigur nos ke evitá aworakí: sera refineria sin sufisiente tempu pa formulá i ehekutá un plan di transishon pa hende ku aworakí ta dependé solamente di entrada di refineria.

.

Whiteman: riba e impakto ekonómiko di refineria: tin 4000 famia ta dependé di refineria, direkto i indirekto.

PdK: Oké, esei ta hopi mas ku 1049 persona (segun Ministerio di Desaroyo Ekonómiko (MEO)) tin riba payroll di Refineria Isla. Sobrá ta supkontratistanan. Kon a yega na e konteo ei? E análisis ei ta disponibel pa evaluashon kritiko? Kuantu kontratista ta 100% dependiente di Isla i kuantu pa un parti mínimo di nan entrada? Unda a hala e liña pa konta un persona den e kantidat di 4000 menshoná.

PdK: Un poko mas di un otro aspekto importante di e impakto ekonómiko: Divisa. Segun sifra di CBCS i MEO e refineria ta bon pa un ‘Refining Fee’ di mas o ménos 700 mion florin. Kon a definí e ‘fee’ aki? Te ku 2012 esaki tabata konforme e gastunan di Isla (mas o ménos 450 mion) na salario, suministradónan etc. Despues e ‘fee’ direpente a subi masha hopi mes pero konsumo lokal no.

PdK: Pa tur senario ta konta tambe e pregunta kon ta pará ku polushon di tereno i awa i fondo di laman. Ken ta bai karga e responsabilidat di e gastunan di sanashon i kontaminashon di Shell i Isla durante e último 100 aña?

O sea, tin hopi pregunta mará na e situashon di e problemátika di Isla. I esaki ta reforsá e nesesidat pa un debate públiko. Den media, i den Staten.

Miembro di Staten Alex Rosaria a bisa basta tempu pasá: “Demokrasia no tin nada na un misterio kontinuo rondó di e materia aki. Ademas di e forma aki, dor di tene echonan skondí, bo no ta haña aseptashon pa kualke un desishon ku gobièrnu tuma riba esaki.”

Un biaha mas, por ta masha bon ku e oponentenan di maneho di e gobièrnu aktual ta robes. I ku e Primié for di su posishon ta mira kos ku pa nos komunidat ta insufisiente konosí, i ku e ta kere ku e tin sufisiente rason bálido pa sigui su direkshon.

Pero realisá si ku falta di transparensha i komunikashon ta demostrá ku MDPT ta brua kos,  tin por lo ménos un indikashon di konflikto di interes i ta deskuidá kompletamente interes general. ‘If nothing else’ – ta tacha konfiansa den nos órganonan di estado di derechi. Parlamentu, usa esaki i kumpli ku bo ròl.

Diskutí ku nos riba nos via nos Facebook página!

Pa Redakshon di Progreso di Kòrsou, 8 di febrüari 2016.

Por hasi uso di e kontenido aki, basta esaki sosodé na un manera integral i ku menshon di e fuente: Progreso di Kòrsou

(c) Photo: Bea Moedt

Esaki ta un tradukshon di nos artikel anterior di dia 8 di febrüari 2016

.

Iedereen wantrouwt iedereen

De discussie over de raffinaderij blijft de gemoederen van voor- en tegenstanders van sluiting verhitten. Hierbij wordt door beide kampen niet geschroomd om ten voordele van de eigen positie informatie op een selectieve en/of misleidende manier naar buiten te brengen.

De belangen zijn ook groot, dus reden te meer om deze nationale maatschappelijke discussie publiekelijk te voeren, op basis van maximale transparantie en op basis van feiten. Voor ons parlement is hier een cruciale rol weggelegd als hoeder van het landsbelang. Er zijn volgens ons vele kritische vragen die gesteld kunnen worden (en hadden moeten worden) bij de huidige gang van zaken. Helaas lijkt het parlement gedwee de regering te volgen in een hardnekkig traject. Een traject waarbij men reageert als door een maribomba gestoken wanneer de baanzekerheid van het Isla personeel enigszins in gevaar dreigt te komen, maar geen gehoor geeft aan de toenemende twijfels en onzekerheden bij de rest van de bevolking.

Aangezien nu ook de Tweede Kamer zich nadrukkelijk met het thema is gaan bezighouden lijkt ons de tijd rijp om een aantal kritische kanttekeningen te plaatsen en om de parlementariërs (hier en overzee) te voeden met vragen die in onze ogen al lang gesteld hadden moeten worden.

Onze premier Ben Whiteman is de afgelopen week druk bezig geweest met het onderwerp. Er zijn acute RvM vergaderingen geweest, ad hoc persconferenties, bestraffende woorden richting krantenkoppen die volgens hem onzuiver geformuleerd waren, en verwarrende aanvallen op alles wat de ingeslagen weg van een modernisering van de raffinaderij kan bedreigen. Zoals kennelijk de extra luchtmetingen die Defensie gratis voor ons allen (maar vooral voor hun personeel) wilde gaan uitvoeren in Julianadorp. Over deze metingen was al het nodige gecorrespondeerd, maar desondanks werd gedaan alsof deze als een verrassing kwamen en werd gesuggereerd dat Defensie iets fout had gedaan.

Wij structuren hierbij dan ook ons verhaal conform de uitingen van de premier de afgelopen week in de kranten en daarna in een radio interview bij Paradise FM wat via Paradise FM te beluisteren is.

Allereerst de kern van de kritiek op het huidige pad. Er zijn twee bezwaren, van diverse groepen burgers, en beiden worden feitelijk niet geadresseerd of worden weggewoven, dus de onrust houdt aan.

1. De luchtverontreiniging is onacceptabel, en 4 jaar wachten op een LNG-plant is ook onacceptabel. In antwoord op de vraag hoe in de tussentijd iets aan de uitstoot kan worden gedaan, zei de premier alleen “We blijven meten”.
2. Is afdoende aangetoond dat modernisering van de raffinaderij het enige zinnige en sociaaleconomisch meest voordelige pad is voor ons land? Velen twijfelen er aan. Organisaties als GreenTown schetsen toekomstbeelden die er ook aantrekkelijk uitzien, en de regering legt niet uit waarom deze mogelijkheden niet nader onderzocht worden – al was het maar als een plan B.

Het enige landsbesluit wat (voor zover bekend) bestaat over deze materie stamt uit 2013 waarin het multidisciplinair team (MDPT) werd gevormd, met een tweeledige opdracht:

1. Onderzoek mogelijkheden tot modernisering en
2. zoek naar alternatieve economische scenario’s voor het terrein. Dit laatste is niet of nauwelijks gebeurd.

Wat dan wel wordt gedaan moet men uit persberichten bij elkaar sprokkelen, want het MDPT en de minister-president vinden het kennelijk niet nodig om publiek inzicht in de activiteiten (en kosten) te geven, laat staan verantwoording af te leggen.

In de AMIGOE van 4 februari is de premier op de voorpagina te vinden onder de kop: “Contract wordt niet stilzwijgend verlengd, maar Isla blijft sowieso open“.  Ook hier zou men het label van tendentieuze berichtgeving aan kunnen hangen. Treedt de MinPres hiermee eigenlijk niet zijn boekje te buiten? Hierbij onze redenatie:

1. Aan een dergelijk verstrekkende en zwaarwichtige mededeling moet sowieso een regeringsbesluit ten grondslag liggen, gedragen door de voltallige ministerraad (al hoeft het besluit slechts met een meerderheid van stemmen te worden gedragen, maar alle ministers moeten zich erover hebben kunnen uitspreken en in de gelegenheid zijn gesteld aan de beraadslagingen deel te nemen).
2. Is er een zodanig regeringsbesluit genomen? En, indien ja, op welke datum is dat besluit genomen? En wanneer is dat besluit gepubliceerd en in welke media is het bekend gemaakt?
3. Is dat regeringsbesluit aan het Parlement voorgelegd ter accordering?
4. Het MDPT dat is ingesteld op basis van een Landsbesluit, is een adviescommissie van de overheid, zonder enige autonome beslissingsbevoegdheid, Sterker nog: aangezien het MDPT geen rechtspersoonlijkheid bezit, kan het MDPT niet eens op legitieme basis deelnemen aan het rechtsverkeer. Het MDPT kan dus niet “besluiten” dat de Isla “sowieso” openblijft na 2019. Gaarne opheldering van overheidswege, m.n. van de Premier, waarop hij zijn ferme en ongeclausuleerde mededeling in de pers gestoeld heeft.

Vervolgens willen wij graag een paar vragen stellen bij een aantal uitspraken die de minister-president deed in het interview bij Paradise FM. (NB hij herhaalt hierbij wat het MDPT al langer zegt). Wij parafraseren:

Whiteman: Er komt binnenkort een aanbesteding voor het bouwen van een LNG-plant, wanneer die gebouwd is zal de luchtverontreiniging met 80% afnemen. Er hebben al zestien partijen gereageerd op ons voornemen deze aanbesteding te doen.

PdK: In eerdere berichten was aangegeven dat de bouw van de LNG-plant ongeveer 600 miljoen gulden kost. Wie gaat deze kosten betalen? Bij zo een groot project is het logisch dat vele partijen zich melden om delen ervan te mogen uitvoeren. Maar hoeveel van hen zijn bereid die 600 miljoen in Curacao te investeren? En wat moeten wij daarvoor prijsgeven? Hoe gaat die investeerder zijn geld terug verdienen? Als de bouw af is, wat heeft Curacao er dan verder nog aan, los van de lagere luchtvervuiling?

.

Whiteman: De bouw van de LNG-plant zal leiden tot maar liefst een ‘explosie aan werkgelegenheid’.

PdK: Hoe zit het met de veiligheidsvoorschriften rondom zo een LNG-plant? Bestaat er explosiegevaar voor woningen op enkele kilometers afstand? En die werkgelegenheid: hoeveel precies? Op welke scholingsniveaus? Voor hoeveel jaar? En hoeveel daarvan is met lokale mensen te vervullen? En zou er bij alternatieve scenario’s (zoals ontmanteling van de raffinaderij) niet een even grote “explosie” aan werkgelegenheid ontstaan voor vele jaren?

.

Paradise FM: Wat is uw plan om de in de periode tussen nu en het opengaan van de LNG-plant de luchtverontreiniging terug te dringen?

Whiteman: We gaan doen wat we al sinds 2009 doen samen met de GGD Amsterdam: luchtmetingen.

PdK: Dit is natuurlijk geen antwoord. Hoe is dit verkoopbaar aan de mensen onder de rook? Waarom wordt er niet gesproken over stoken op schonere brandstoffen als gasolie? Over het plaatsen van meters in elke schoorsteen? Over het vervangen van defecte luchtfilters in schoorstenen? Etc.

.

Paradise FM: In 2012 was er het Ecorys rapport wat het tweesporenbeleid aanbeval. Daarna kwam het landsbesluit waarin die twee sporen formeel werden opgericht in de vorm van het MDPT.

Whiteman: Het Ecorys rapport is sindsdien bekritiseerd door diverse experts dus we gaan nog maar met 1 spoor verder, namelijk de modernisering van de raffinaderij.

PdK: Wie heeft er formeel besloten om een deel van de opdracht uit het landsbesluit uit 2013 (nummer 13/2899) in te trekken? Waar is dit vastgelegd, toegelicht en gepubliceerd? Hebben de RvM en Staten zich hierover uitgesproken? Zo ja wanneer?

Dit lijkt ons strategisch een gevaarlijke keuze: men wedt maar op 1 paard, namelijk dat een partij gevonden wordt die bereid is de gehele modernisering (a $3 miljard) te bekostigen (in ruil voor wat?). Zonder plan B staat men zwak in de onderhandeling. En als plan A faalt, worden we *juist* met dat rampscenario geconfronteerd wat men nu zo krampachtig wil vermijden: sluiting van de raffinaderij zonder voldoende tijd om een transitieplan op te stellen en uit te voeren voor allen die nu voor hun broodwinning afhankelijk zijn van de raffinaderij.

.

Whiteman: over de economisch impact van de raffinaderij: er zijn 4000 huishoudens afhankelijk van de raffinaderij, direct en indirect.

PdK: Okay, dat is aanzienlijk meer dan de 1049 mensen die (volgens MEO) op de payroll staan van Refineria Isla. De rest zijn dan subcontractors. Hoe is de telling daarvan tot stand gekomen? Is dat onderzoek beschikbaar voor kritische toetsing? Hoeveel contractors zijn voor 100% afhankelijk van de Isla en hoeveel voor slechts een minderheidsdeel van hun omzet? Waar is de grens getrokken om iemand mee te tellen?

PdK: Nog even over een ander belangrijk aspect van economische impact: Deviezen. Volgens cijfers van CBCS en MEO is de raffinaderij goed voor een ‘Refining Fee’ van ruim 700 miljoen gulden. Hoe is die ‘fee’ gedefinieerd? Tot en met 2012 was het bedrag hiervoor namelijk in lijn met de lokale bestedingen van de Isla (gemiddeld zo’n 450 miljoen) aan lonen, toeleveranciers etc. Daarna ging de ‘fee’ opeens erg omhoog maar de lokale bestedingen niet.

PdK: Voor alle scenario’s geldt ook nog de vraag hoe het zit met de water- en bodemverontreiniging. Wie gaat voor de saneringskosten van de milieuverontreiniging opdraaien van Shell en Isla samen de laatste honderd jaar?

Kortom, er zijn talloze vragen verbonden aan het vraagstuk van de Isla-problematiek. En dit versterkt dus de noodzaak voor een openbaar debat erover. In de media, en in de Staten.

Statenlid Alex Rosaria zei geruime tijd geleden al: “De democratie is niet gediend met een voortdurende geheimzinnigheid over deze materie. Bovendien kan er zo, door het achterhouden van feiten, geen draagvlak worden gecreëerd voor welke beslissing dan ook van de overheid hieromtrent.”

Nogmaals, het is heel goed mogelijk dat de tegenstanders van het huidige regeringsbeleid het bij het verkeerde eind hebben. En dat de premier vanuit zijn positie zaken kan overzien die voor ons burgers onvoldoende bekend zijn, en hij dus oprecht meent gegronde redenen te hebben voor zijn koers.

Maar besef dan wel dat door het gebrek aan transparantie en de communicatie van het MDPT die bij tijd en wijle aantoonbaar misleidend is, men ten minste de verdenking op zich laadt van belangenverstrengeling en van het onzorgvuldig omspringen met het algemeen belang. ‘If nothing else’ – dit tast het vertrouwen aan in de organen van onze rechtsstaat. Parlement, pak dit op en vervul je rol.

Discussier mee op onze Facebookpagina!

Door de Redactie van Progreso di Korsou, 8 februari 2016.

Dit stuk mag worden overgenomen, zolang dat integraal gebeurt en met een verwijzing naar de bron: Progreso di Korsou

(c) Photo: Bea Moedt