Respice, Adspice en Prospice

Met dit mooie citaat van Doktoor opent voormalig minister-president Maria Liberia-Peters haar ingezonden stuk van 29 december 2015. Hierbij onze reactie.

Het staat iedereen vrij om te pleiten vóór het belang van de raffinaderij, of tegen de milieuvervuiling, of juist voor alternatieve economische plannen in het havengebied. Zo gaat een maatschappelijk debat in een land met een vrije pers en vrijheid van meningsuiting. En dat hebben we hier, min of meer. Als iemand onzin verkondigt dan rekent de burger op een kritische pers (die hebben we nauwelijks), en bij zaken van nationaal belang wordt gerekend op een goed functionerend parlement, dat zijn controlerende functie vervult en kritische vragen stelt. Dit laatste gebeurt helaas (ook) niet bij het raffinaderijdossier. Resteert dus de reacties van burgers zelf en van pressiegroepen in (sociale) media.

Wij zijn bij Progreso di Korsou (PdK) nogal allergisch voor het gebruik van redeneringen van belangengroepen waarmee lezers op het verkeerde been worden gezet. Discussies moeten worden gevoerd op basis van zuivere feiten en transparantie van opties. Hier schortte het aan in het stuk van mevrouw Maria Liberia-Peters (hierna: MLP). Ter illustratie volgt nu onze ontleding van dat stuk, met reacties per relevante alinea.

*****

MLP: De raffinaderij op Curacao staat in het middelpunt van de belangstelling. Sinds 1918 is deze fabriek konstant de grootste werkgever op het eiland en heeft mede daardoor diepe wortels geschoten in alle sociale-, maatschappelijke- en ekonomische aspekten van Curacao.

PdK: Dit klopt deels. De Isla is allang niet meer de grootste werkgever (dat is de overheid). Minder dan 2% van de beroepsbevolking werkt bij de Isla. Wel heeft de raffinaderij ons in het verleden veel voorspoed gebracht en heeft zij diep wortel geschoten. Al wordt de smaak van die geschoten wortels inmiddels steeds meer emotioneel/nostalgisch en minder rationeel.

MLP: Wie de moeite neemt het rapport “Curacao with or without it’s oilrefinery” (april 1985) van Drs. Hans de Boer te lezen, krijgt het nog steeds benauwd als men denkt aan de konsekwenties voor vele gezinnen en de ekonomie in het algemeen.

PdK: Hiermee wordt een toon van ongeloofwaardigheid gezet. Een rapport aanhalen wat dertig jaar oud en volledig achterhaald is? Uit angst voor sluiting? Kom liever met actuele en transparante cijfers. Wat is de toegevoegde waarde van de raffinaderij *vandaag* nog? En straks, mocht die upgrade doorgaan? Hoe verhoudt zich dat tot alternatieve scenario’s? NB: qua werkgeverschap vertoont de Isla al decennia een dalende lijn, van ooit 12000 werknemers tot ongeveer 1000 nu (plus contractors).

En als ‘oude’ rapporten worden aangehaald dan moet ook het volgende worden genoemd. Longarts Dr. C.J.J. Westermann heeft in de periode 1973 – 1977 onderzoek verricht op Curaçao naar chronische niet-specifieke longziekten. Eén van zijn conclusies: “De woongebieden (…) waar de meetpunten zich bevinden worden verontreinigd door de raffinaderij-emmissies, met name hoge SO4-concentraties. Het is ongetwijfeld zeer goed mogelijk dat er aangrenzende buurten zijn waar nog hogere concentraties voorkomen. Als men de gegevens uit het herziene werk van Ferris (1978) betreffende de effecten van de luchtverontreiniging beschouwt, kan gesteld worden dat de SO2-, TSP- en SO4-concentraties onder de rook van de raffinaderij schadelijk zijn voor de gezondheid. De SO2 -, TSP- en SO4-concentraties kunnen de vele gevallen van ziekte verklaren, welke voorkomen in het getroffen gebied.”

MLP: Het laatste jaarverslag (2014) van de Centrale Bank van Curacao en St. Maarten spreekt boekdelen. Ik vertaal dit citaat “Onze louter ekonomische prestatie leidt op dit moment niet tot duurzame verbetering (vooruitgang) van de Betalingsbalans” Einde citaat.

PdK: Eh. OK. Dus? Wat heeft dat met de raffinaderij te maken? Dat onze gehele economie al 20 jaar vastzit dat weet bijna iedereen wel. Het aandeel van de raffinaderij daarin is overigens rond de 5% (van het BBP).

MLP: Verder rapporteert men dat voor wat betreft de deviezenvoorraad de bijdrage van de raffinaderij 17% en Bunkering 15% bedraagt (samen 32%). (PdK: Dit klopt) Voorts zou in een ‘worst-case scenario’ de raffinaderij verdwijnen en zouden wij brandstof en andere produkten moeten importeren, hetgeen ook ernstige konsekwenties zou hebben voor onze distributiemaatschappij CUROIL. De CUROIL levert daarnaast ook een substantiële bijdrage aan inkomsten uit dividend voor de begroting van het Land Curacao.

PdK: Wow. Met alle respect, maar hoeveel suggestieve opmerkingen kun je kwijt in 1 alinea? Laten we ze eens op een rijtje zetten en weerleggen.

1) De suggestie dat raffinage en bunkering onlosmakelijk verbonden zijn klopt niet. Bunkering is een prima business en die kan altijd worden voortgezet. Alleen, zonder een raffinaderij zal Curoil de eindprodukten moeten invoeren. Dit kost wel wat marge maar is niet bijzonder veel duurder.
2) Zonder raffinaderij moeten wij benzine en dergelijke importeren voor onze auto’s, diesel voor electra-opwekking, etc. Klopt. Net als op Bonaire, St. Maarten, Jamaica en nog 20 andere Caribische eilanden. Geen probleem. Dit is ook niet of nauwelijks duurder, want wij moeten nu ook al PdVSA gewoon de marktprijzen betalen.
3) Curoil is winstgevend en levert de overheid dividend op. Dat klopt. In de context van MLP wordt echter gesuggereerd dat dit zou ophouden als de raffinaderij wegvalt. Integendeel, als we (via Curoil) vanaf 2019 de olieoverslag in Bullenbaai geheel zelf gaan exploiteren dan kan dat erg lucratief zijn. Voor Venezolaanse ruwe olie, maar eventueel ook andere olieprodukten. En dan hebben we de mogelijkheid van een kleine, veel schonere raffinaderij op Bullenbaai nog niet eens genoemd.

MLP: In de lokale media lazen wij dat leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal in Januari een “hearing” willen organiseren over de Raffinaderij op Curacao en zoals wij menen te moeten begrijpen toegespitst op het milieu. Het is een ieder bekend dat pas toen “De Grote Vis uit de Kleine Kom” in 1985 verdween pas toen het lokaal Bestuur van Curacao zo goed en zo kwaad als dat kon diepere betekenis begon te geven aan het milieubeleid m.b.t. de raffinaderij.

PdK: Kortom, het lokale bestuur ‘werkt’ al dertig jaar aan milieubeleid. Zonder resultaat, en met steeds meer maatschappelijk tegengas (pun intended) voor de raffinaderij. Verbaast ons dus helemaal niet dat men in Nederland hier eens een keer over wil vergaderen. Hoog tijd zelfs, zeker nu onze Staten nalatig blijven. Er spelen hier natuurlijk ook grotere zaken mee: geopolitiek, de zorg van Nederland om haar internationaal imago, de waarborgfunctie, en het net getekende klimaatverdrag in Parijs. De raffinaderij erkent ook zelf vervuilend bezig te zijn. “Wij zitten in het digestieve systeem van de bevolking. Door wat zij eten en door wat zij uit onze schoorstenen inademen”, aldus onderdirecteur Pedro Jiménez tijdens de viering van het feit dat PdVSA twintig jaar daarvoor de exploitatie van de raffinaderij van Shell had overgenomen (Amigoe 3 oktober 2005). Laten we ook niet vergeten dat de schade die aan de bewoners ‘onder de rook’ wordt toegebracht een schending van internationaal recht oplevert en reeds daarom een Koninkrijksaangelegenheid is. Het gaat hier om schending van de artikelen 2 (recht op leven), 8 (recht op een veilige leefomgeving) en 10 (recht om geïnformeerd te worden over milieugevaarlijke situaties) van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

MLP: Het is ook bekend dat een werkgroep die door de regering is ingesteld om zich te buigen over de modernisering van de raffinaderij geadviseerd heeft om zo snel mogelijk over te gaan op L.N.G.-gas, juist in de eerste plaats vanwege milieuaspekten. De kontakten en voorbereidingen hiertoe lopen gestadig. Deskundig en ervaren lokaal personeel op het gebied van “Proces Engineering en Mechanical Engineering” in samenwerking met buitenlandse experts op het gebied van installatie en gebruik van gas bij raffinage, sparen tijd nog moeite om juist dit onderdeel van de opdracht zo spoedig mogelijk te realiseren.

PdK: Hier twijfelen wij niet aan, maar het is wel selectieve informatieverschaffing. MLP is zelf lid van die werkgroep. Over de LNG terminal wordt vrijwel niets verteld, behalve dat het schoner is. En meer kost dan heel het ziekenhuis waar we 30 jaar over moesten debatteren. Maar een beslissing over een LNG terminal wordt kennelijk genomen zonder besluit van de RvM en zonder Statendebat. Hoe gaat Curacao iets verdienen aan die LNG? Is zo een installatie wel veilig voor nabijgelegen woningen? Nadere uitleg is nodig. Verder zou dezelfde werkgroep ook een Plan B uitwerken, voor het geval het toch niet lukt om de raffinaderij open te houden. En om sterker te staan in de economische onderhandelingen met buitenlandse investeerders. Helaas wordt dit deel van hun opdracht genegeerd en geen Statenlid die er naar kraait. (Het zogenaamde plan B van het MDPT is identiek aan Plan A, maar dan met nog 1 of 2 fabrieken ernaast gebouwd).

MLP: Onder deze omstandigheden vind ik dat een “hearing” van de kant van de Tweede Kamer in Den Haag zeer ongepast is. Hier komt het Demokratisch Deficiet weer om het hoekje kijken.

PdK: We beg to differ. Er moet licht in de duisternis worden geschenen. De opmerking komt meer over als angst voor ongewenste pottenkijkers. Dat Demokratisch Deficit is een bekende dooddoener om verdere discussie uit de weg te gaan. Lijkt een beetje op het verwijt aan Nederland dat het neokoloniaal is als het zich ergens mee bemoeit, maar wordt verweten weg te kijken als wij hier vinden dat Nederland zich juist wel ergens mee moet bemoeien maar dat niet doet. Het is ook nooit goed. Bovendien is ‘wegkijken’ voor de problemen niet langer een optie.

MLP: De problematiek van de Curaçaose raffinaderij is komplex en breed. Het is gezond dat deze problematiek bekeken wordt vanuit verschillende invalshoeken. Doch de regie is op de eerste plaats van de Regering van Curacao en van de Staten van Curacao. Dat moet een ieder respecteren.

PdK: Hier heeft mevrouw Liberia-Peters geheel gelijk. Verlies echter niet uit het oog dat de beslissing over de toekomst van de raffinaderij de grootste is in 100 jaar geschiedenis op Curacao. En dat er geopolitieke belangen bij spelen die wij als klein land niet in ons eentje het hoofd kunnen bieden. Scherp toezicht vanuit de Staten is dus geboden. Een helpende hand vanuit Nederland (als gesprekspartner) zou welkom moeten zijn. Wij wensen eenieder hierin veel wijsheid toe in 2016. Een belangrijk jaar voor onze toekomst.

Prospice !

Discussier mee op onze Facebookpagina!

Door de Redactie van Progreso di Korsou, 31 december 2015.

Dit stuk mag worden overgenomen, zolang dat integraal gebeurt en met een verwijzing naar de bron: Progreso di Korsou

PS: het stuk van mevrouw Maria Liberia-Peters is integraal te lezen door hier of hier te klikken.

(c) Photo: Bea Moedt